دچار اسهال شدن، دلایل مختلفی دارد مثلاً : خوردن مواد غذایی آلوده و یا تحت فشار و استرس شدید روحی قرار گرفتن (مرگ عزیزان، طلاق و….)؛ بروز اسهال تحت هر عاملی که باشد نیاز به رعایت رژیم غذایی خاصی دارد که از تشدید آن جلوگیری شود. در این‌جا چندین مورد را توضیح می دهیم.
۱- موز
موز یکی از موادی است که برای سیستم گوارشی که به‌هنگام اسهال به هم ریخته، مناسب می باشد، زیرا میوه‌ای ملایم و سهل‌الهضم می باشد. موز به علت دارا بودن پتاسیم فراوان، می تواند در جایگزین کردن الکترولیت‌هایی که در اثر اسهال از بدن دفع شده‌اند، کمک کند. از طرفی موز به‌علت داشتن پکتین فراوان (نوعی فیبر قابل حل) می تواند به جذب و حفظ مایعات در روده‌ها کمک کرده و از دفع آب و سایر مواد مورد نیاز بدن جلوگیری می کند. موز هم‌چنین حاوی مقادیر قابل توجهی از یک نوع فیبر قابل حل به‌نام اینولین (Inulin) می باشد که یک پروبیوتیک است که به رشد و تقویت باکتری های مفید بدن که در روده زندگی می کنند، کمک می کند.
۲- برنج سفید و سیب زمینی پوره شده
برنج و سیب زمینی از مواد نشاسته‌ای هستند که سهل‌الهضم و کم فیبر بوده و برای معده و روده‌هایی که در اثر اسهال به هم ریخته‌اند مناسبند. برنج را به‌صورت کمتر و بدون اضافه کردن کره و یا روغن مصرف کنید، زیرا چربی برای سیستم گوارشی که دچار اسهال شده مضر می‌باشد.
۳- سیب
سیب نیز مانند موز حاوی پکتین فراوان می‌باشد. البته سیب خام به‌علت فیبر فراوانی که دارد برای سیستم گوارشی و روده‌هایی که دچار اسهال شده‌اند مناسب نمی‌باشد و باید سیب را به‌صورت پخته (کمپوت) مصرف نمود تا هضم آن بر دستگاه گوارش آسان‌تر باشد. در این صورت علاوه بر بهره‌مند شدن از پکتین موجود در سیب از سایر مواد مغذی آن نیز بدن بهره‌مند می‌شود.
۴- نان تست و کراکر (بیسکویت بدون شکر)
زمانی که در شرایط سلامت هستید و معده و روده‌های شما دچار اسهال نشده‌اند، حتی‌الامکان از غذاهای کامل (حاوی سبوس) استفاده کنید؛ اما زمانی که دچار اسهال می‌شوید بهتر است از مواد غذایی غیر سبوسدار استفاده نمائید زیرا هضم آن برای روده‌های دچار اسهال آسان‌تر می‌باشد. استفاده از بیسکویت بدون شکر مانند چوب شور به‌علت دارا بودن نمک در دوره اسهال مناسب می‌باشد.
۵- ماست
معمولاً در طی مدتی که دچار اسهال می‌شوید، توصیه می‌شود از مصرف محصولات لبنی خودداری کنید اما ماست و دوغ از این قانون مستثنی می‌باشند. سعی کنید از دوغ و یا ماست‌هایی که پروبیوتیک می‌باشند استفاده کنید، زیرا به حفظ باکتری‌های مفید موجود در روده کمک می‌کنند و سبب تقویت سیستم گوارشی بدن می‌شوند.
۶- مرغ بخار پز شده
گوشت مرغ بخار پز شده به‌علت دارا بودن بافت نرم و سهل‌الهضم بودن پروتئین آن، در دوره اسهال توصیه می‌شود زیرا از این طریق می‌توان مقادیری مواد مغذی و مورد نیاز را به بدن رسانید. کره و انواع روغن‌ها برای سیستم گوارشی که دچار اسهال شده است مناسب نمی‌باشد. بنابر این از سرخ کردن و یا تفت دادن گوشت مرغ در این زمان خودداری کرده و آن را به شکل بخارپز مصرف کنید.
۷- تمشک آبی
تمشک آبی خشک شده، داروی مناسبی برای دوره اسهال می‌باشد. جویدن تمشک آبی و یا جوشانیدن و دم کردن آن به شکل چای و مصرف نمودن آن توصیه می‌شود. تمشک آبی به‌علت دارا بودن تانن سبب تسکین معده و روده‌های التهاب دیده در اثر اسهال می‌شود. این میوه هم‌چنین حاوی ترکیبات ضد باکتری و منبع خوبی از آنتی‌اکسیدانها می‌باشد و به‌علت دارا بودن فیبر محلول پکتین برای بیماری اسهال بسیار مفید می‌باشد.
۸- نوشیدنیهای گیاهی
از میان انواع نوشیدنیهای گیاهی می‌توان به دو نوع آن اشاره کرد: نعنا و بابونه
• چای نعنا- نعنا بر روی سیستم گوارشی معده و روده‌ها، اثر مسکن داشته و سبب تسکین عضلات موجود در جدار روده‌ها شده و انقباض‌های رودهای را کاهش می‌دهد. چای نعنا هم‌چنین سبب کاهش نفخ و گازهای رودهای می‌شود.
• چای بابونه- چای بابونه نیز در کاهش التهابات معده و روده مؤثر بوده و اسپاسم‌های رودهای را کم می‌کند.
۹- موارد دیگر
هویج پخته شده نیز به‌هنگام اسهال می‌تواند مفید باشد. ژلاتین (ژله) نیز از مواد غذایی است که در دوره اسهال خوردن آن مجاز می‌باشد. زیرا علاوه بر سهل‌الهضم بودن برای معده، به جبران آب از دست رفته بدن کمک می‌کند.
– موادغذایی که نباید خورد
مواد غذایی که سبب تشدید و یا طولانی‌تر شدن دوره اسهال می‌شوند عبارتند از:
غذاهای تند، غذاهای پرچرب، محصولات لبنی، موادغذایی حاوی پنیر فراوان، و مواد غذایی حاوی قند و شکر فراوان؛ هم‌چنین از خوردن مواد غذایی و نوشیدنی‌هایی که دارای کافئین و یا الکل می‌باشند باید خودداری نمود زیرا سبب از دست دادن آب بدن شده و بدن را با کم آبی بیشتری در دوره اسهال روبرو می‌کنند.
اسهال در واقع نوعی واکنش بدن به ویروس و یا باکتری است که وارد دستگاه گوارش شده و بدن درصدد دفع آن برمی‌آید. بنابر این متوقف کردن آن در ساعات اولیه ممکن است سبب بروز مشکلات دیگری در بدن شود. لذا به‌هنگام بروز این مشکل حتماً به پزشک مراجعه کرده و از استفاده از داروهای ضد اسهال که در داروخانه بدون نسخه ارائه می‌شوند، خودداری کنید. اگر بر اثر اسهال دچار خشکی پوست، تشنگی، بی‌حالی و ضعف شده‌اید حتماً به پزشک مراجعه نمائید. برای جبران آب از دست رفته بدن، مصرف مایعاتی را که برای اسهال مناسبند افزایش دهید، می‌توانید از نوشابه‌های ورزشی (انرژی‌زا) که حاوی الکترولیت‌ها می‌باشند و می‌توانند نمک از دست رفته بدن را جبران کنند، استفاده کنید.