پدر و پسر محبوب قرن را می‌شناسید؟ می‌دانید محبوب‌ترین خوراکی قرن از کجا آمد و چطور به وجود آمد؟ بد نیست بدانیم این ورقه‌های نازک و طلایی از کجا آمدند. در قدم اول چیپس را نمی‌توان بدون پدر خوش‌طعمش تصور کرد. سیب‌زمینی سرخ‌کرده پدر چیپس امروزی است؛ پدری که در اواخر قرن ۱۸ توسط توماس جفرسون در ایالات متحده معرفی شد. او این کشف را از پاریس آورده بود و خیلی زود سیب‌زمینی سرخ‌کرده او مورد استقبال مردم ایالات متحده قرار گرفت و در اوایل قرن ۱۹، سیب‌زمینی سرخ شده آنقدر محبوبیت پیدا کرد که وارد فهرست غذایی رستوران‌ها شد.
تولد چیپس به خاطر انتقام آشپز
و اما چیپس چطور اختراع شد؟ داستان ساده‌ای دارد که نشان می‌دهد انتقاد از آشپز و انتقادپذیری یک آشپز تا چه حد می‌تواند ثمربخش باشد. یکی از شب‌های زمستان سال ۱۸۵۳ در رستوران دریاچه ماه در ساراتوگای ایالت نیویورک شخصی همراه شام، سیب‌زمینی سرخ شده سفارش داد. پس از دریافت غذا این شخص که ظاهرا کوریلیوس وندربیلت نام داشت با اعتراض به اینکه سیب‌زمینی‌ها خوب سرخ نشده‌اند و چندان ترد نیستند آنها را به آشپزخانه پس فرستاد.
جورج کرام، سرآشپز رستوران که از این انتقاد حسابی عصبانی شده بود برای تمسخر، سیب‌زمینی‌ها را به نازکی کاغذ برید به‌شدت به آنها نمک زد، دوباره سرخ‌شان کرد و محصول را به این خیال که غیرقابل خوردن است سر میز وندربیلت برد اما دستپخت کرام به جای یک غذای بی‌مصرف، یک شاهکار از آب درآمد و به همین راحتی چیپس اختراع شد.
چیپس وارد ادبیات غذایی می‌شود
قدیمی‌ها یک ضرب‌المثل دارند که می‌گوید «تا تنور گرم است باید نون رو چسباند.» کرام کسی که چیپس را اختراع کرد مطمئنا این ضرب‌المثل را سرلوحه زندگی خود کرد و بعد از اینکه صاحب رستوران دریاچه ماه این خوراکی را وارد فهرست غذای خود کرد، کرام نیز رستوران خودش را باز کرد که سیب‌زمینی نازک سرخ‌شده‌اش را به شهرت رساند. کرام اسم این اختراع را به یاد رستوران اول چیپس ساراتوگا گذاشت (چیپسChips جمعChip به معنی ورقه و لایه نازک است) به این ترتیب نام چیپس به‌طور رسمی وارد ادبیات غذایی شد و به‌زودی رستوران‌های دیگر نیز شروع به عرضه آن کردند.
طویله؛ اولین کارخانه چیپس‌پزی
همیشه در روزهای اول هر اختراعی امکانات کافی و وضعیت مناسبی ندارد، چیپس نیز از این قاعده مستثنا نبوده است. ویلیام تاپندون از اهالی اوهایو برای اولین‌بار چیپس سیب‌زمینی را از رستوران به مغازه‌های خواربارفروشی برد. در سال ۱۸۹۵ او فروش چیپس را به خواربار فروشی‌های محل شروع کرد و وقتی کارش گرفت، طویله‌اش را به اولین کارخانه چیپس سیب‌زمینی دنیا تبدیل کرد.
کم‌کم مصرف چیپس آنقدر زیاد شد که در اولین سال‌های قرن بیستم چند شرکت و کارخانه بزرگ، برای تولید انبوه آن بنا کردند. امروزه چیپس سیب‌زمینی در شکل‌ها، مزه‌ها و مارک‌های مختلفی تولید و عرضه می‌شود که بعضی از آنها به جای ورقه‌های سیب‌زمینی از قطعه‌های ریز به هم پیوسته آن استفاده می‌کنند.
پرینگلز؛ محبوب‌ترین برند چیپس در دنیا
شعار تبلیغاتی پرینگلز «once you pop, you just can’t stop » است که به معنای «وقتی بازش کنی دیگه نمی‌تونی بس کنی» است و اکثر کسانی که این چیپس را یک‌بار هم خریداری کرده‌اند می‌دانند این شعار چه می‌گوید. اما پرینگلز از کجا آمد؟ چیپس سیب‌زمینی پرینگلز اولین‌بار در اکتبر سال ۱۹۶۸ در ایالات متحده وارد بازار شد و حدود هفت سال بعد عرضه آن در سطح بین‌المللی شروع شد.
حکایت‌های مختلفی درباره نام پرینگلز شده است که یکی از آنها مربوط به شخصی به نام مارک پرینگلز است که در سال ۱۹۳۷ روشی در فرآوری سیب‌زمینی را در ایالات متحده به ثبت رساند و بعدا توسط شرکت P&G برای بهبود مزه سیب‌زمینی خشک شده و فرآوری شده مورد استفاده قرار گرفت. پرینگلز در دنیا جزء سه برند محبوب چیپس سیب‌زمینی است.
دنیا رو بدون چیپس نمی‌خوام حتی یه لحظه!
این برند در سال ۲۰۱۲ به شرکت معروف تولید کننده غلات صبحانه (کرن‌فلکس) واگذار شد و امروزه در بیش از ۱۴۰ کشور جهان به فروش می‌رسد و درآمدی سالانه معادل ۱/ ۴ میلیارد دلار دارد. در حال حاضر چیپس پرینگلز در ابعاد مختلف در ایران به فروش می‌رسد که قوطی‌های کوتاهش حدود ۱۲ هزار تومان است.
خوشمزه‌ترین چیپس جهان
به ادعای محققان، این خلال‌های سیب‌زمینی حاصل فناوری قرن ۲۱، با هر خلال سیب‌زمینی یا چیپسی که تا به حال خورده‌اید، فرق دارد. از لایه بیرونی حسابی تردی که زیر دندان صدا می‌دهد گرفته تا مغز حسابی نرمی که در دهان‌تان آب می‌شود.
به گزارش ساینتیفیک امریکن، ماکسیم بیلت و جانی ژو همراه عده‌ای دیگر از محققان سرآشپز (از جمله کریس یانگ) در آزمایشگاهی در واشنگتن دست به آزمودن راه‌های متنوع برای تولید چیپس‌های خوشمزه‌تر زده‌اند.
آنها سیب‌زمینی‌ها را با آب‌نمک ۲ درصد در خلأ بسته‌بندی می‌کنند که در حین جوشیدن دست‌نخورده باقی بمانند سپس سیب‌زمینی‌ها با همان دستگاهی که جواهرسازها و دندانپزشک‌ها استفاده می‌کنند، توسط امواج صوتی بمباران می‌شوند. امواج فراصوت ۴۰ کیلوهرتزی باعث می‌شوند سطح سیب‌زمینی ترک بخورد و با حباب‌هایی که به شکل هزاران تاول ریز روی سطحش ظاهر می‌شوند پوشیده شود.
خلال‌های سیب‌زمینی در مرحله بعد در خلأ خشک می‌شوند و بعد سرآشپز آنها را می‌گذارد تا با رطوبت اطراف سازگار شوند. حالا نوبت سرخ‌شدن است! سیب‌زمینی‌ها برای مدت کمی در روغن ۳۴۰ درجه فارنهایت ریخته می‌شوند تا شبکه در هم بافته نشاسته‌ای درون سیب‌زمینی به هم نزدیک‌تر شود. بعد از خنک کردن سیب‌زمینی‌ها، نوبت به آخرین مرحله می‌رسد. این دفعه سیب‌زمینی‌ها را ناگهان در روغن ۳۷۵ درجه فارنهایت می‌ریزند. بدین ترتیب آب درون ریزحباب‌های خلال‌های سیب‌زمینی ناگهان به بخار تبدیل شده و حجم سیب‌زمینی‌ها بیشتر می‌شود و به اصطلاح پف می‌کنند.
با تنها چند دقیقه غوطه‌ور ماندن در روغن، خلال‌های سیب‌زمینی ظاهر جذابی پیدا می‌کنند. شنیده‌ها حاکی است که آخرین کارگاه‌های چیپس سنتی فله‌ای که کشف شده در کارگاهی غیراستاندارد و غیر بهداشتی بوده‌است.
این چیپس‌ها در کارگاه‌های غیرمجاز با روغن‌های حرارت‌بالا و بدون رعایت استانداردهای لازم تحت عنوان چیپس‌خانگی به مغازه‌ها راه می‌یابند، درحالی که این محصولات مورد تایید وزارت بهداشت نبوده و تمام این موارد نشان از بی‌اعتبار بودن و بدون مجوز کار کردن این گونه کارگاه‌ها و تولید مواد آلوده به‌عنوان هله‌هوله روزمره بسیاری از افراد است.
